Nie wszystkie bóle brzucha w ciąży świadczą o jakimś niebezpieczeństwie. Ból może być objawem jakichś zaburzeń ze strony układu pokarmowego czy towarzyszyć rozrastającej się macicy. Różne bóle brzucha mają różne przyczyny. Warto umieć je od siebie odróżnić, jednakże całkowitą pewność może dać tylko badanie lekarskie.
Skurcze brzucha w ciąży
Ciąża to czas zmian dla każdej kobiety. Powstawanie nowego życia wiąże się z odczuciami, o których zazwyczaj kobieta nie miała wcześniej pojęcia. W tym okresie wiele kobiet uskarża się na dziwne dolegliwości i odczucia. Należą do niech skurcze i bóle brzucha. Już we wczesnej ciąży ściany macicy kurczą się, brzuch robi się wtedy dziwnie twardy i jakby mniejszy. Takie skurcze są całkowicie normalne i służą dostosowywaniu się macicy do większych rozmiarów, a kobieta zwykle ich nie odczuwa. W drugim i trzecim trymestrze przyszła mama może odczuwać skurcze Braxtona-Hicksa. Podczas takiego skurczu brzuch staje się napięty i twardnieje. Na początku skurcze są nieregularne i bezbolesne, ale świadczą o przygotowywaniu się macicy do porodu. Niekiedy nazywane są nieskoordynowaną czynnością skurczową macicy i pojawiają się 1-2 razy na godzinę. Około 38 tygodnia ciąży pojawiają się tak zwane skurcze przepowiadające. Występują one co 10 minut i mogą utrudniać chodzenie oraz normalne funkcjonowanie. Im bliżej porodu, tym skurcze przepowiadające zyskują na sile. Skurcze przepowiadające od skurczów porodowych różnią się tym, że nie powodują rozwierania się szyjki macicy. Kiedy, więc pojawiają się skurcze porodowe? Możemy je rozpoznać po tym, że ok. dwóch dni przed porodem najczęściej dochodzi do odejścia czopu śluzowego zamykającego wejście macicy (białoróżowa masa podobna do białka jaja kurzego). Jeśli po odejściu czopu śluzowego kobietę boli brzuch, można się spodziewać, że rozpoczęły się już skurcze porodowe. Są one rytmiczne, częste i przeważnie towarzyszy im ból okolicy krzyża.
Bóle brzucha w ciąży
Najczęstszą przyczyną bólu brzucha w ciąży jest rozciąganie się macicy. Bólowi brzucha może towarzyszyć uczucie rozrywania w kroku. Czasami ból ten porównywany jest do bólu menstruacyjnego. Tego typu bóle brzucha wynikają z przekrwienia tkanek wywołanego działaniem podwyższonego poziomu progesteronu we krwi. Ciężarne często odczuwają też kłucie w okolicach pachwiny, z jednej lub obu stron. Jest to z reakcja rozciągających się więzadeł, które podtrzymują macicę. Ból ten bywa mylony z bólem zwiastującym zapalenie wyrostka robaczkowego. W drugim trymestrze ciąży macica powiększa się i rozciąga wraz z dzieckiem, które staje się coraz bardziej ruchliwe. Kopnięcia i gwałtowne ruchy dziecka mogą być czasami dla matki bolesne, ale nie są groźne. Bardzo częstą przyczyną bólów brzucha w ciąży jest ucisk powiększającej się macicy na inne narządy. Mogą pojawiać się dolegliwości związane z zaparciami i wzdęciami, są one spowodowane przede wszystkim wpływem hormonów, które spowalniają perystaltykę jelit u kobiet w ciąży. Niektórym ciężarnym dokuczają również bolesne skurcze żołądka. Powinno się poinformować lekarza o takich dolegliwościach, może on zalecić zmianę diety bądź jakiś delikatny lek rozkurczowy. Ucisk wywołany przez powiększającą się macicę może powodować też bóle w prawym podżebrzu, którym mogą towarzyszyć zgaga bądź nudności. Zdarza się że w wyniku tego ucisku może rozwinąć się hepatopatia, objawiająca się uczuciem swędzenia skóry. Rosnący płód może też uciskać na moczowody, co skutkuje zastojami moczu, a czasem doprowadza do kolki nerkowej. Wszystkie leki zażywane w ciąży powinny być konsultowane z lekarzem. W ciąży nie wolno stosować czopków doodbytniczych i większości leków przeciwbólowych, czasami można stosować leki rozkurczowe. Całkowicie niedozwolone jest natomiast uśmierzenie bólu za pomocą termoforu czy gorących kąpieli. Mogą one wywołać hipertermię (przegrzanie) i doprowadzić do przedwczesnych skurczów macicy lub nawet do poronienia.
Sygnały ostrzegawcze
Wszystkie wątpliwości powinno się konsultować z lekarzem, ale są pewne symptomy, które powinny nas zaalarmować. Jeżeli skurczom towarzyszy ból brzucha, pleców, pachwin, krwawienie lub plamienie albo gdy wyraźnie zwiększa się częstość skurczów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Nadmierna czynność skurczowa może doprowadzić do skrócenia szyjki macicy, a nawet wywołać przedwczesny poród. Innym symptomem, który wymaga kontaktu z lekarzem jest ostry ból brzucha, któremu towarzyszy uczucie drętwienia, bolesny ucisk w dolnej części kręgosłupa. Może to być bowiem znak, że odkleja się łożysko. W pierwszym trymestrze ciąży bóle brzucha związane są z ryzykiem poronienia. Jeśli bóle są regularne, a do tego pojawia się plamienie albo krwawienie, najlepiej zgłosić się od razu do szpitala. Niekiedy bóle w dole brzucha w ciąży wynikają z niedotlenienia mięśnia macicy spowodowanego jej wadliwą budową. Kobiety, które mają macicę dwurożną albo podwójną są narażone na przedwczesne odklejenie się łożyska, spowodowane utrudnionym rozciąganiem się macicy. Bardzo niepokojącym sygnałem jest ból połączony z drętwieniem, jest to wrażenie jakby skóra nadmiernie się naciągała, odczucie spinania podczas gdy brzuch twardnieje. W drugim i w trzecim trymestrze ciąży niebezpieczne mogą być także bóle w krzyżu i w dole brzucha, gdyż może to zapowiadać przedwczesne odklejanie się łożyska. Odklejaniu się łożyska może nie towarzyszyć krwawienie, ponieważ łożysko krwawi do wnętrza macicy.