Hasło programowe: Ortografia
Temat: Pewien próżniak ubóstwiał śpiewy chóralne… – ćwiczymy wiedzę o pisowni wyrazów
z „ó”.
Cel główny: Wyrabianie u uczniów spostrzegawczości, samokontroli, rozumienia potrzeby pracy nad poprawnością ortograficzną, umiejętności dostrzegania problemu ortograficznego
Cele operacyjne: Uczeń:
• Zna zastosowanie „ó” w języku polskim
• Potrafi określić odmienność i nieodmienność wyrazów z „ó”
• Zna reguły i wyjątki pisowni „ó” i potrafi wykorzystywać je w praktyce
• Umie odszukać w tekście wyrazy z „ó” i tworzyć z nimi nowe zdania
• Potrafi posługiwać się słownikiem ortograficznym
• Aktywnie bierze udział w pracach w grupie
Metoda: podająca (pogadanka), burza mózgów, heureza
Środki dydaktyczne:
• Słowniki ortograficzne
• Karty pracy ucznia
PRZEBIEG LEKCJI
Etapy lekcji Czas Czynności nauczyciela Czynności ucznia Uwagi
I Faza orientacyjna
II Faza operacyjna
III Synteza
IV Praca domowa 2 min.
5 min.
2 min.
10 min.
7 min.
12 min.
5 min.
2 min. Przywitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności
Na dzisiejszej lekcji poznamy i poćwiczymy zasady pisowni wyrazów z „ó”.
Pytanie: Dlaczego powinniśmy znać teoretyczne zasady pisowni „ó”?
Zapisujemy temat lekcji, który brzmi: „Pewien próżniak ubóstwiał śpiewy chóralne…” – ćwiczymy naszą wiedzę o pisowni wyrazów z „ó”.
Rozdaje uczniom karty pracy zawierające ćwiczenia ortograficzne.
Do każdego przykładu zaprasza do tablicy ucznia, który poprawnie zapisuje podane wyrazy.
Prosi uczniów o sformułowanie wniosku.
Ponownie prosi o poprawne napisanie wyrazów i sformułowanie wniosków.
Proponuje stworzenie listy wyrazów nieodmiennych, które trzeba zapamiętać.
Rozdaje słowniki ortograficzne.
Dzieli uczniów na pięć grup po pięć osób. Grupa, która w ciągu 5 minut odnajdzie przy pomocy słowników ortograficznych najwięcej wyrazów, w których występuje nieodmienne „ó”, wygrywa, członkowie grupy otrzymują tytuł „Mistrza wyrazów nieodmiennych”.
Ogłasza rozpoczęcie rozwiązywania ćwiczeń znajdujących się na karcie pracy.
Prosi o głośne przeczytanie dwóch wierszyków zamieszczonych na karcie pracy, o trudnościach w pisaniu „ó”.
Mówi o potrzebie zapamiętania wierszyków, w celu poprawnej pisowni wyrazów z „ó”.
Dla wszystkich
Z podkreślonymi w ćwiczeniu trzecim wyrazami pochodzącymi z opowiadania „Ptasia awantura”, utworzę całkiem nowe zdania.
Dla chętnych
Wymyślę i napiszę krótkie dyktando zawierające w sobie trudne wyrazy z „ó”.
Żegna się z uczniami.
Odpowiedzi:
– żeby umieć je zastosować w praktyce
– żeby nie robić błędów
– żeby nie dostawać jedynek na dyktandach.
Zapisują temat lekcji.
Zapisują na tablicy i kartach pracy poprawnie zapisane wyrazy. Wszyscy wspólnie zastanawiają się, jak powinny być zapisane. :
podróżnik – droga
wieczór – wieczory
dwójka – dwoje
piórnik – pierze
ściółki – ścielić
siódemka – siedem
ziółko – ziele
powtórzyć – powtarzać
skrócić – skracać
zawrócić – zawracać
Formułują wniosek:
„ó” piszemy w wyrazach, gdy w wyrazach pokrewnych wymienia się na „o”, „e” i „a”.
Ponownie zapisują:
Kraków
Rzeszów
chłopców
psów
borówka
klasówka
ciężarówka
wywiadówka
Nowakówna
Włodarczykówna
Formułują wniosek:
„ó” piszemy, gdy wyraz kończy się na „-ów”,
„-ówka” oraz w nazwiskach córek
„-ówka”.
Uczniowie korzystają ze słowników i tworzą listę wyrazów nieodmiennych. Przykładowa lista: bójka, chór, góra, wzgórze, jaskółka, kłótnia, król itp.
Rozwiązują ćwiczenia.
Prawdopodobne odpowiedzi uczniów:
Ćwiczenie 1.:
dachówka
dobudówka
makówka
wskazówka
stalówka
Ćwiczenie 2.:
żółty, stół, róża, kółka, włóczka, chór, mózg
Ćwiczenie 3.:
niepokój, sówki, rów, pióra
Dwoje uczniów czyta na głos podane wiersze.:
Kiedy ó, a kiedy u?
Nikną wszelkie niepokoje,
kiedy stwierdzę: dwójka – dwoje.
Nie drży także ma stalówka
pisząc: -ówna, -ów i –ówka.
Zaokrąglam ó w dwu słowach
ósmy, ów, bo: osiem, owa.
Wróżka spełni twe życzenia, kiedy „ó” na „o” zamieniasz. Jeszcze chętniej spełni je, gdy zamienisz „ó” na „e”. Również „-ówna”, „-ów” i „-ówka” nie przeszkodzą ci w klasówkach.
Żegnają się z nauczycielem.
KARTA PRACY UCZNIA
Kiedy piszemy „ó”:
podr…żnik – dr…ga
wiecz…r – wiecz…ry
dw…jka – dw…je
Wniosek: …………………………………………………………………………………………………………………
pi…rnik – pi…rze
ści…łka – ści…lić
si…demka – si…dem
zi…łko – zi…le
Wniosek: ………………………………………………………………………………………………………………….
powt…rzyc – powt…rzać
skr…cić – skr…cać
zawr…cić – zawr…cać
Wniosek: ………………………………………………………………………………………………………………….
Krak…
Rzesz…
chłopc…
ps…
Wniosek: ………………………………………………………………………………………………………………….
bor……..
klas……
ciężar……
wywiad……
Wniosek: ………………………………………………………………………………………………………………
Nowak…………
Włodarczyk……….
Kowalczyk………
Wniosek: ……………………………………………………………………………………………………………….
LISTA WYRAZÓW NIEODMIENNYCH:
…………………………….., …………………………………….., ………………………………….,
………………………………., …………………………………………, ……………………………….,
………………………………….., …………………………………….., ……………………………….,
…………………………………, …………………………………, ……………………………………..,
………………………………………, ……………………………………, ………………………………
Ćwiczenie 1. Przeczytaj i uzupełnij:
Rodzaj pokrycia dachu – ………………………………..
Dobudowana część domu – ……………………………
Owoc maku – ………………………………………
Pokazuje godziny na tarczy zegara – ………………………………
Końcówka pióra, którą piszemy – ………………………………
Ćwiczenie 2. Wyszukaj w liniach poziomych i pionowych jak najwięcej wyrazów z trudnościami ortograficznymi.
Ćwiczenie 3. Przeczytaj opowiadanie pt. „Ptasia awantura”. Odszukaj w tekście wyrazy z „ó”, które odmieniają się na „e”, „a”, „o”. Podkreśl je.
„Ptasia awantura”
Leśni przyjaciele w skupieniu obserwowali pracę mrówek. Ciszę przerwał hałas dochodzący z zarośli. Basia pomyślała, że to może znów ptasia bójka. W głosie Żanety zabrzmiał niepokój. Wszyscy postanowili pójść zobaczyć co się stało. Żwawo ruszyli w stronę zarośli. Minęli rów, przy którym rósł głóg. Znaleźli tam trzy pióra, które z pewnością zgubiła sójka, kiedy ostatnio straszyła młode sówki. Basia pomyślała, że ptak został słusznie ukarany.
