SCENARIUSZ ZAJĘĆ Z ARTETERAPII
Temat: „Mam to na końcu języka – jestem twórcą”
Uczestnicy: Klasy integracyjne, dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim.
Czas trwania: 2 godziny lekcyjne.
Cel główny:
wzbudzanie w dziecku motywacji i inspiracji do działań twórczych, stwarzanie możliwości własnych wypowiedzi za pomocą różnych środków artystycznych
i umacnianie wiary dziecka we własne siły.
Cele szczegółowe:
rozwijanie języka dziecka,
– ćwiczenie pamięci wzrokowej,
usprawnianie pamięci słuchowej,
kształtowanie sprawności manualnej,
rozwijanie wyobraźni, twórczego myślenia i otwartości na nowe problemy,
relaksacja i uwrażliwienie dziecka na zjawiska otaczającej przestrzeni (na światło, bryłę, linię, fakturę, ruch, przestrzeń),
zainteresowanie różnymi dziedzinami sztuk plastycznych,
– zachęcanie do podejmowania inicjatywy i dzielenia się swoimi refleksjami.
Formy pracy:
1. aktywność indywidualna – ćwiczenia indywidualne np. tworzenie kolażu, podawanie skojarzeń, układanie rymów, oryginalne recytowanie, tworzenie listy życzeń.
2. aktywność grupowa – działania grupowe oparte na ekspresji wyrażonej na płaszczyźnie
i w przestrzeni; (odgadywanie konwencji wiersza, odgadywanie odgłosów z zewnątrz, przypisywanie nowych zastosowań dla przedmiotów i ich ulepszanie).
Środki dydaktyczne:
– kolorowe gazety i czasopisma,
– nożyczki, klej kartki A4,
– wykorzystanie przedmiotów znajdujących się w sali (kreda, tablica, krzesło itd.).
Ewaluacja:
zachowań i rozmów dzieci oraz ich opinii,
weryfikacja i wyciągnięcie wniosków do dalszej pracy.
Ćw. 1. „Gwiazdy skojarzeniowe”
Podaj wszystkie skojarzenia, jakie nasuwają ci się do wyrazu „mama” (np. dom, imieniny, święta).
mm
Ćw. 2. „Tworzymy wiersze”
Wszyscy siadają w kręgu. Dzieci podają 6 dowolnych wyrazów (nauczyciel zapisuje je na tablicy). Każdy uczestnik ma ułożyć wiersz z wykorzystaniem podanych wyrazów. Nauczyciel zapisuje treść wierszy, a następnie je odczytuje.
Ćw. 3. „Oryginalne recytacje”
Prowadzący wybiera znany wszystkim fragment wiersza (lub jedno zdanie). Następnie mówi dziecku na ucho, w jakiej konwencji będzie recytowało dany wiersz: leniwie, smutno, ze złością, grzecznie, prosząco, kpiąco, zalotnie, stanowczo, obojętnie, marzycielsko itp. Zadaniem pozostałych uczestników jest odgadnąć konwencję.
Ćw. 4. „Kolaż gazetowy – koniczynka szczęścia”
Prowadzący przegląda z dziećmi czasopisma, wybierając ilustracje lub ich fragmenty, które zostaną wykorzystane w kolażu. Można wykorzystać również sfatygowane, stare zdjęcia. Następnie po obejrzeniu ilustracji i zdjęć dzieci obmyślą temat kolażu i zgodnie z nim nakleją wybrane materiały. Brakujące elementy można dorysować flamastrami.
Ćw. 5. „Ulepszanie przedmiotów”
Wybieramy jeden z przedmiotów znajdujących się w sali, np. krzesło. Nauczyciel pyta: „W jaki sposób można by je ulepszyć, aby było ciekawsze, wygodniejsze, bardziej fantastyczne?”. Pierwsza z osób podaje swoją propozycję, następnie kolejna osoba, nie krytykując poprzednio pomysłu, podaje własny sposób ulepszania danego przedmiotu, mówiąc: „To dobry pomysł, ale może by… (propozycja)”. Należy zwracać dzieciom uwagę, aby żaden z pomysłów nie został skrytykowany.
Ćw. 6. „Lista życzeń do świata”
Przy każdej omawianej tematyce można prosić dzieci, aby wyraziły swoje życzenia w danej sytuacji. Małe dzieci będą formułować swoje życzenia w sposób prosty, np. : „Niech już nie będzie na świecie złych ludzi”. Starsze dzieci z pewnością sformułują swoje życzenia bardziej dojrzale, np.: „Chciałbym, aby ludzie przestali zaśmiecać Ziemię. Warto się wspólnie zastanowić, w jaki sposób można chociaż w części przyczynić się do spełnienia ich marzeń.
Ćw. 7. „Odgłosy i wizualizacja”
Wszyscy kładą się wygodnie na dywanie i przez chwilę słuchają odgłosów dochodzących z otoczenia. Następnie spróbują zidentyfikować źródło każdego dźwięku, aby zobaczyć oczami wyobraźni, kto lub co go wywołuje. Jeśli dźwięk pochodzi od osoby, nauczyciel prosi dzieci, aby stworzyły sobie w wyobraźni obraz tej osoby: „Jak wygląda jak się czuje?”, Jak się czuje?”, Dokąd idzie?”.
„Gdy oczyszczone zostaną wrota percepcji, wszystko ukaże się (…) takim,
jakim jest, nieskończonym”
William B
Emilia Zielińska
Ewip z rewalidacją
II rok II* gr. II
Spotkanie ze sztuką i nauką
Leonardo da Vinci, jeden z największych geniuszy stosowania zdolności mentalnych, sformułował zasady rozwoju umysłu. Są to:
Zgłębiaj naukę sztuki.
Zgłębiaj sztukę nauki.
Rozwijaj zmysły –zwłaszcza ucz się widzieć.
Uświadamiaj sobie, że wszystko jest ze wszystkim powiązane.
Sztuka to przestrzeń, w której zazębiają się rozmaite tworzywa i substancje: dźwięki, brzmienia, kształty, barwy, słowa…, gromadzą się uczucia kreującego i percypującego, pojawiają się asocjacje, analogie, gra odczytań przypisywanych wytworom. Ale jeden element pozostaje dla niej stały – osoba sprawcy, czyli tego, który tworzy (Knapik, 2003).
Arteterapia jest rozumiana np. „…jako układ poglądów i czynności ukierunkowanych na utrzymanie i (lub) podnoszenie poziomu jakości życia ludzi przy pomocy szeroko rozumianych dzieł sztuki i uprawiania sztuki” (Kulczycki, 1990, s. 12) lub też uznawana za „… metodę leczenia wywodzącą się z różnych koncepcji teoretycznych, jak psychoanalizy, teorii postaci, psychologii twórczości, fenomenologii, która znalazła zastosowanie
w postępowaniu psychoterapeutycznym i socjoterpaeutycznym (Janicki, 1990, s. 14).
Roger Sperry (1913- 1994) – amerykański psycholog, odkrył że mózg człowieka składa się z dwóch części, z których każda spełnia inne funkcje mentalne. Badania Sperry’ego kontynuował prof. Eran Zaidel i dowiódł, że obie półkule niezależnie od siebie są w stanie przejmować funkcje całego mózgu. Lewa półkula mózgu sprawuje kontrolę nad prawą częścią ciała, prawa- nad lewą. Półkule mózgu u człowieka rozwijają się asymetrycznie pod względem funkcjonalnym. Najbardziej zauważalnym zewnętrznym objawem tej asymetrii jest zjawisko prawo- lub leworęczności. Uczeni określili lewą półkulę mózgu mianem „dominującej”, prawą zaś „podległej”. Udowodniono, że lewa półkula odpowiada za: (mowę, logiczne myślenie, liczenie, zdolności matematyczne, szeregowanie, analizę), a prawa półkula odpowiada za: rymy , rytm, muzykę, obrazy, wyobraźnię, syntezę).Ogólnie mówiąc lewa półkula odpowiada za przyswajanie wiedzy akademickiej, a prawa odpowiedzialna jest za działania twórcze. Dzięki prawej półkuli „widzimy” rzeczy, które istnieją być może tylko
w wyobraźni, rozumiemy metafory, marzymy, tworzymy nowe kombinacje myśli (Gozdek-Michaelis, 1997).
Wyobraźnia – jest to jeden z przyjemniejszych sposobów medytacji. Polega na wyobrażeniu sobie przyjemnej sytuacji bądź miejsca i odbieranie go wszystkimi zmysłami. Naukowcy stwierdzili, że wspólna cecha geniuszy to umiejętność wykorzystywania wyobraźni, budowanie obrazów myślowych. Można więc stwierdzić, że umiejętność świadomego wykorzystania i kontrolowania fal alfa pozwala na większe wykorzystywanie możliwości naszego mózgu (Karolak, 2006).
Myślenie twórcze, wyobraźnia i ciekawość
Wraz z wiekiem dziecka poszerza się repertuar jego zachowań i aktywności. Kreatywne działania małego człowieka zależą od trzech czynników: ciekawości poznawczej, myślenia twórczego i wyobraźni twórczej. Każdy z nich można rozwijać i ćwiczyć
w zabawie. Charakterystyką myślenia twórczego jest otwartość, oryginalność i różnorodność rozwiązań. Często rodzice pomagają je rozwijać swoim dzieciom nawet o tym nie wiedząc (mama.goniec.com).
Bibliografia
1. Gozdek-Michaelis K., (1997) Rozwiń swój genialny umysł, Warszawa
2. Janicki A., (1990) Arteterapia [w:] L. Hanek., M. Passella (red.), Wrocław
3. Karolak W., (2006) Mapping w twórczym samorozwoju i arteterapii. Łódz
4. Knapik (2003) M. Dziecko i sztuka, WU Śląskiego, Katowice
5. Kulczycki M. (1990) Arteterapia i psychologia kliniczna [w:] Arteterapia Zeszyt
* strona internetowa
www.mama.goniec.com
