Pewnie nie raz doświadczyłaś zbawiennego działania gorącej kąpieli po całym dniu pracy. Woda „wyciąga” z nas złe emocje i stres, relaksuje oraz przyspiesza regenerację sił. Podczas bólów menstruacyjnych wanna pełna ciepłej wody rozluźnia mięśnie i zmniejsza dolegliwości. Kąpiel wodna wykorzystywana jest także podczas porodów, ponieważ przyspiesza je i łagodzi ból związany ze skurczami.
Jak to wygląda?
Poród, a przynajmniej jego część, odbywa się w wannie wypełnionej wodą lub solą fizjologiczną do wysokości około 50-60 centymetrów. W niektórych szpitalach praktykuje się nawet rozpuszczanie w wodzie soli stołowej, by jak najbardziej upodobnić ją do wód płodowych, w których znajduje się dziecko. Nie ma specjalnych wymogów dotyczących pochodzenia wody, dlatego najczęściej jest to zwykła kranówka. Nie zagraża to w żaden sposób dziecku, ponieważ wanna jest starannie dezynfekowana, posiada specjalistyczne filtry i jest kontrolowana przez Sanepid.
Bardzo ważna jest temperatura wody. Powinna wynosić 36-37 °C i ani stopnia więcej, ponieważ byłoby to szkodliwe dla dziecka. Sala, w której odbywa się poród powinna mieć około 26°C. Sama wanna powinna mieć ergonomiczny kształt ułatwiający zarówno rodzącej, jak i położnej współpracę. Ważne jest, by posiadała gumową poduszkę, uchwyty i oparcie dla nóg, by przyszła matka mogła znaleźć jak najwygodniejszą pozycję. Niektóre wanny porodowe wyposażone są w hydromasaż, który potęguje relaksujące działanie wody.
Bardzo ważne jest, aby do szpitala dotrzeć jeszcze przed odejściem wód płodowych. Musi się to odbyć w obecności położnej, by mogła ocenić, czy nie ma przeciwwskazań do porodu w wodzie. W pierwszym etapie porodu wykonywana jest lewatywa, by nie doszło do niekontrolowanego wypróżnienia w wannie. Niektóre szpitale wymagają wcześniejszego uzgodnienia możliwości porodu pod wodą, ponieważ nie zawsze dysponują wystarczającą liczbą wanien. Jeśli dodatkowo decydujemy się na wsparcie bliskiej osoby, zwykle musimy zapłacić od 200 do nawet 700 złotych. Samo skorzystanie z wanny w państwowych szpitalach jest bezpłatne. Konieczny jest, podobnie jak w przypadku porodu „na lądzie” komplet wyników badań (WR, HBS, HIV, HPV, badanie ogólne moczu), a przed wejściem do wody pobierany jest wymaz z pochwy by wykluczyć infekcje.
Przebieg porodu
Początek pierwszej fazy porodu nigdy nie odbywa się w wodzie, ponieważ mogłoby to zahamować skurcze. Dopiero, kiedy rozwarcie osiągnie 4-5 cm kobieta może wejść do wanny. Do tego czasu zalecane są spacery i ćwiczenia na piłce, które pomogą znieść ból towarzyszący skurczom. Rodząca może być zanurzona w wodzie jedynie do wysokości pępka, ponieważ ciśnienie wody w połączeniu z wysoką temperaturą negatywnie wpływa na metabolizm dziecka i w konsekwencji prowadzi do jego niedotlenienia.
Jednorazowy pobyt w wannie nie powinien być dłuższy niż pół godziny, ale po kolejnych 30 minutach przyszła matka może znowu relaksować się w wodzie. Czas ten wykorzystywany jest na dezynfekcję i ponowne napełnienie wanny. Po każdej przerwie mierzone są ciśnienie, tętno, oddech i temperatura ciężarnej oraz sprawdzane jest tętno płodu. Każde odchylenia od normy są przeciwwskazaniem do kontynuowania porodu w wodzie. Jedynie temperatura ciała kobiety może podnieść cię o około 3°C.
Poród w wodzie może mieć dwie formy. Rodząca może relaksować się w wannie tylko w pierwszej fazie, a na czas skurczy partych przenieść się na tradycyjny fotel lub do końca pozostać w wodzie. W przypadku tej drugiej opcji, gdy dziecko zostanie wyparte na świat, przez 30 sekund przytrzymywane jest pod wodą. Potem główka wyciągana jest na powierzchnię, zawsze potylicą do góry, by umożliwić noworodkowi zaczerpniecie pierwszego oddechu. Po 10-20 sekundach przecinana jest pępowina, a maluch wędruje na brzuch matki. Dziecko, które przyszło na świat pod wodą na ogół jest spokojniejsze i nie krzyczy, dlatego nigdy nie dostaje 10 punktów w skali Apgar. Nie jest to powód do niepokoju, ale dowód na to, że poród w wodzie jest dla malucha znacznie łagodniejszy. Łożysko można urodzić w osuszonej wannie lub na fotelu położniczym, ale nigdy w wodzie.
Z punktu widzenia matki
Woda przede wszystkim rozluźnia mięśnie, dzięki czemu skurcze są mniej bolesne, a długość akcji porodowej skraca się. Szybciej postępuje rozwarcie szyjki macicy, ponieważ staje się ona bardziej elastyczna. Podobnie woda działa na zewnętrzne narządy płciowe rodzącej. Tkanki krocza zmiękczają się, dlatego rzadziej konieczne jest ich nacinanie, a obrażenia poporodowe są minimalne. Poza tym, delikatne falowanie wody działa uspokajająco i w przerwach między skurczami wspomaga wypoczywanie. Siła wyporu odciąża mięśnie pleców, co jest wybawieniem dla kobiet cierpiących z powodu bólów w okolicy lędźwiowej kręgosłupa. W wannie łatwiej jest przyjąć rodzącej dogodną pozycję, niż na fotelu położniczym.
Niestety, nie każda kobieta może rodzić w wodzie. Przeciwwskazaniem jest przede wszystkim nadciśnienie i niedociśnienie, niedokrwistość, infekcje, zmiany dermatologiczne na skórze, gorączka powyżej 38°C, nieprawidłowy wymaz bakteriologiczny z pochwy oraz przebyte cesarskie cięcie. Zdarza się także, że poród w wodzie hamuje czynność skurczową macicy, dlatego ciężarna zmuszona jest do opuszczenia wanny i kontynuowania na łóżku.
Bezpieczny dla dziecka
Poród w wannie nie niesie żadnego zagrożenia dla noworodka. Dziecko cała ciążę przebywa właśnie w wodach płodowych, dlatego, kiedy przychodzi na świat w wodzie, nie odczuwa szoku. Przez pierwsze 30 sekund po opuszczeniu łona matki czynniki zewnętrzne, które docierają do noworodka, głównie hałas i światło, są ograniczone. Woda zmniejsza, więc u dziecka poziom stresu i ułatwia adaptację w nowym otoczeniu. Wiele przyszłych matek obawia się, że maluch może zachłystnąć się lub niedotlenić, ale takie sytuacje zdarzają się niezwykle rzadko. Poród w wodzie jest szybszy i łatwiejszy, więc maluch, podobnie jak matka, mniej się męczy.
Poród nie może odbywać się w wodzie, jeśli dziecko waży ponad 4 kilogramy, ma wady wrodzone, ułożone jest w pozycji innej niż główkowa, ma nieprawidłowe tętno lub przychodzi na świat przed czasem. Zielonkawe zabarwienie wód płodowych także wyklucza tą formę porodu, ponieważ zwiększa ryzyko infekcji u noworodka.
