Szczepionki uważane są za najskuteczniejszą broń w walce z chorobami zakaźnymi, gdyż stymulują naturalne funkcje obronne naszego organizmu. Szczeponka to nic innego jak zabite lub żywe ale pozbawione zjadliwości (właściwości chorobotwórczych) bakterie i wirusy. Dostając się do naszego organizmu pozwala na wytworzenie przeciwciał odpowiedzialnych za likwidację tych konkretnych patogenów. Podaje się je najczęściej w formie zastrzyku (domięśniowo lub dożylnie), czasem też doustnie lub wziewnie.
Szczepienia zaraz po urodzeniu
Jak wiadomo noworodki i niemowlęta otrzymują duże ilości przeciwciał wraz z mlekiem matki, jest to najkorzystniejsza i najbezpieczniejsza dla dziecka droga podania. Jest jednak wiele chorób, na które przeciwciał nie ma w mleku matki więc trzeba je noworodkowi zapewnić przy pomocy zastrzyku szczepiennego. W ciągu 24 godzin od narodzin dziecku podaje się szczepionkę przeciwko gruźlicy i żółtaczce typu B (WZW typu B). Najczęściej obie te szczepionki podaje się jednocześnie ok. 12 godzin od narodzin. Przeciwwskazaniem do szczepienia jest wcześniactwo (wtedy należy z tym zaczekać aż dziecko osiągnie masę 2kg) i wirus HIV występujący u matki (wtedy o ewentualnym szczepieniu decyduje lekarz).
Szczepienia do pierwszego roku życia
Szczepionka przeciwko żółtaczce typu B podawana po urodzeniu jest tylko pierwszą dawką z 3. Kolejną dawkę należy wykonać pomiędzy 4 a 6 tygodniem życia a trzecią około 6 miesiąca. Do ukończenia pierwszego roku życia podaje się też szczepionkę DPT (czyli szczepionkę skojarzoną na krztusiec, błonicę i tężec). Podaje się ją trzykrotnie w odstępie 6 tygodni, pierwsza dawka zwykle w drugim miesiącu życia, jednocześnie z drugą dawką szczepionki na WZW typu B i Haemophilus influenzae typu B. Drugą i trzecią dawkę DPT podaje się razem ze szczepionką na poliomyelitis (IPV) i Haemophilus influenzae typu B. Drugą dawkę wstrzykuje się na przełomie 3 i 4 miesiąca, a ostatnią około 5 miesiąca życia. Niektóre dzieci mają trwałe przeciwwskazania do szczepienia komórkową szczepionką na krztusiec, wtedy podaje im się bezkomórkowy komponent krztuścowy i zmienia się nieco schemat szczepień. Pozostałe szczepienia są niezmienione a odstępy są nieznacznie przesunięte. Schemat szczepień wydaje się być może nieco skomplikowany, jednakże jest tak ułożony aby nie stresować dziecka cotygodniowymi zastrzykami, a przy tym zachować bezpieczeństwo podawanych dawek.
Szczepienia po pierwszym roku życia
Około 13-14 miesiąca życia dziecko należy zaszczepić przeciwko odrze, śwince i różyczce. Jest to szczepionka skojarzona przeciwko tym trzem chorobom. Przebycie którejś z nich nie stanowi przeciwwskazania do zaszczepienia, należy tylko zachować czterotygodniowy odstęp od wyzdrowienia do szczepienia. Kolejną dawkę tej szczepionki podaje się w dziesiątym roku życia. Po ukończeniu pierwszego roku życia podaje się też ostatnie dawki szczepionki na Haemophilus influenzae typu B, poliomyelitis (IPV) i DTP. Zwykle aplikuje się je między 16 a 18 miesiącem życia.
Przeciwwskazania i odczyny poszczepienne
Przeciwwskazaniami do wykonania szczepienia jest gorączka powyżej 38,5 stopnia, ostra choroba zakaźna, zaostrzona choroba przewlekła, nadwrażliwość a którykolwiek składnik szczepionki oraz zaburzenia odporności po szczepionkach atenuowanych.Niektórzylekarze twierdzą, ze nie ma konieczności wykonywania aż tylu szczepień w początkowym okresie życia dziecka, a nawet, że jest to dla niego niekorzystne. Obecne prawo jednak nakazuje wykonywanie tzw. szczepień obowiązkowych (w Polsce od 1959 roku), które zaprezentowano powyżej. Oprócz tych szczepień można dodatkowo zaszczepić dziecko na rotawirusy, pneumokoki, meningokoki i ospę wietrzną. Szczepienie jest dość poważną ingerencją w organizm niemowlęcia i jak każde tego typu działanie może nieść za sobą pewne powikłania. Zdarzają się one niezwykle rzadko, a występujące po szczepieniu odczyny nie powinny nas niepokoić gdyż są normalną reakcją organizmu. W ramach prawidłowych odczynów obserwowane są: obrzęk, zaczerwienienie, ból, naciek, gorączka, ból głowy, złe samopoczucie. Jeżeli po szczepieniu wystąpią inne reakcje, powinno nas to zaniepokoić i należy zgłosić się z dzieckiem do lekarza.
