Niepłodność nazywana jest przez niektórych dżumą XXI wieku. Z problemem tym zmaga się w Polsce około milion par. Alternatywą dla nich jest metoda in vitro. Wzbudza ona od zawsze spore kontrowersje. O tym, czym jest in vitro oraz o plusach i minusach tej metody piszemy w artykule.
Na czym polega metoda in vitro?
Gdy zawiodą wszystkie sposoby leczenie niepłodności, coraz więcej par decyduje się na in vitro. Metoda ta wciąż jest zarzewiem wielu konfliktów i punktem wyjścia do licznych dyskusji. Jedni uważają, że to kolejny cud medycyny. Inni twierdzą, że metoda ta jest niedopuszczalną ingerencją w naturę, niezgodną z nauką Kościoła i etyką. Dla wielu osób jest ona jednak szansą na upragnione maleństwo. Poniżej opisujemy historię tej metody zapłodnienia i sposób, w jaki się ono odbywa.
Pierwsze dziecko poczęte metodą in vitro urodziło się ponad 30 lat temu w Stanach Zjednoczonych. Był to wielki krok dla medycyny, która do dziś próbuje spełnić marzenie każdej pary o narodzinach maleństwa. W Polsce pierwszy malec „z próbówki” urodził się w 1987 roku w Instytucie Położnictwa i Chorób Kobiecych AM w Białymstoku. Dzięki metodzie na świat przyszło już bardzo wiele dzieci, które uszczęśliwiły swoich rodziców.
Statystyki niepłodności są zatrważające. Przyjmuje się, że obecnie, co piąta para może mieć problemy z poczęciem dziecka. Niepłodność stwierdza się, gdy para przez rok regularnie współżyje nie stosując antykoncepcji. Jeśli taka sytuacja ma miejsce lekarz zazwyczaj zleca różnorodne badania, którym musi poddać się zarówno kobieta jak i mężczyzna. W niektórych przypadkach leczenie niepłodności polega na uregulowaniu hormonalnego gospodarki przyszłej mamy, udrożnieniu jajowodów czy inseminacji, która polega na przeniesieniu plemników bezpośrednio do macicy. Czasami okazuje się, że najlepszą metodą na niepłodność jest zmiana stylu życia i relaks. Gdy wszystkie metody zawodzą wiele par decyduje się jednak na in vitro.
Wróćmy do metody in vitro. Niektórzy lekarze uważają, że nieodwracalne uszkodzenie jajowodów, endometrioza, nieskuteczna stymulacja jajeczkowania, czy inseminacja domaciczna mogą być wskazaniami do przeprowadzenia in vitro, czyli zapłodnienia pozaustrojowego. Pierwszym etapem in vitro jest stymulacja hormonalna jajników. Kobieta zazwyczaj dostaje hormonalne zastrzyki, które mają przyśpieszyć dojrzewanie komórek jajowych. Następnie wykonuje się punkcję, podczas której lekarz pobiera dojrzałe komórki jajowe, zazwyczaj od kilku do kilkunastu. Zabieg ten odbywa się w znieczuleniu ogólnym i pod kontrolą USG. Komórki jajowe trafiają później do specjalnego płynu, do którego dodaje się także plemniki. Gdy minie około 18 godzin lekarz sprawdza czy doszło do zapłodnienia. Zapłodnione komórki jajowe po dwóch- trzech dniach trafiają do jamy macicy za pomocą cewnika. Młodszym kobietom, umieszcza się w macicy jeden lub da zarodki, starszym i tym, dla których jest to kolejna próba zazwyczaj trzy, tak by maksymalnie zwiększyć szansę zagnieżdżenia się któregoś zarodka w macicy. Później wszystko pozostaje w rękach natury. Po dwóch tygodniach sprawdza się czy doszło do zagnieżdżenia. Zarodki, które nie zostały umieszczone w macicy zamraża się w ciekłym azocie. Można je wykorzystać, jeśli pierwsza próba zakończy się niepowodzeniem.
Argumenty za in vitro
Naukowcy i lekarze traktują niepłodność jak każdą inną chorobę a in vitro jak skuteczną metodę jej leczenia. Dla par, które marzą o potomku to medyczny cud, który pozwala im cieszyć się z narodzin córeczki lub syna. Lekarze podkreślają, że dla wielu par to jedyna skuteczna i możliwa metoda leczenia niepłodności. Zwolennicy in vitro wskazują na jej skuteczność, która mieści się w granicach 50 procent i na prawo wszystkich ludzi do posiadania potomstwa. Odpierają zarzuty o brak szacunku do ludzkiego życia udowadniając, że zarodki są odpowiednio przechowywane i apelują o refundację zabiegu w Polsce. Specjaliści dodają także, że nie ma zależności między zastosowaniem in vitro a narodzinami dziecka z wadami genetycznymi. Ponadto ryzyko powikłań i problemów zdrowotnych u noworodków po zapłodnieniu pozaustrojowym jest tylko nieznacznie większe niż u dzieci poczętych naturalnie. Zazwyczaj ma to miejsce w ciążach mnogich, których jest około 20 procent w przypadku in vitro. Najczęstsze powikłania to niska waga urodzeniowa i poród przedwczesny. Okazuje się natomiast, że maluchy „z probówki” są bardziej związane z rodzicami. Tłumaczy się to faktem, iż dzieci te są najbardziej wymarzonymi pociechami na świecie.
Argumenty przeciw in vitro
Lekarze zaznaczają, że dwie pierwsze próby in vitro w 45 – 60 procentach kończą się sukcesem. Jeśli nie, lekarze odradzają kolejne próby, gdyż wyniki badań wskazują, że będą one skazane na porażkę. Niska skuteczność tej metody, jej cena, koszty psychiczne i zdrowotne to argumenty, którymi posługują się przeciwnicy tej metody. Lekarze zwracają przede wszystkim uwagę na intensywną terapię hormonalną, której poddawana jest kobieta przed in vitro, a która może mieć bardzo negatywny wpływ na jej zdrowie i samopoczucie. Argumentem przemawiającym przeciwko in vitro jest również stres i strach, jaki towarzyszy przyszłym rodzicom podczas przygotowań do zabiegu i w jego trakcie, a którego powinni oni raczej unikać. Ponadto in vitro wciąż jest tematem tabu w naszym społeczeństwie, co jeszcze bardziej może wzmagać negatywne uczucia, które nie powinny towarzyszyć przyszłym rodzicom. Nieskuteczność metody czy towarzyszące jej liczne poronienia mogą wpłynąć negatywnie na zdrowie psychiczne zarówno kobiety jak i mężczyzny. Metoda in vitro jest także potępiana przez Kościół, który uważa, iż łamie ona naturalne boskie prawa. Przeciwnicy metody dodają także, że zapłodnienie pozaustrojowe godzi w szacunek do życia ludzkiego, ingeruje w nie i pozwala na różnego rodzaju manipulacje, między innymi, dlatego że nadliczbowe embriony nie są wykorzystywane. In vitro traktowane jest przez przeciwników, jako sposób na dobry interes, wykorzystujący marzenia pary o dziecku i dający im często złudne nadzieje.
