Ciąża ekotopowa to inaczej ciąża pozamaciczna. Co to właściwie oznacza i jakie niesie zagrożenia dla zdrowia i życia kobiety? Jakie są przyczyny, objawy i leczenie ciąży pozamacicznej?
Ciąża ekotopowa i jej rodzaje
Ciążą pozamaciczną nazywamy ciążę, w której zapłodnione jajeczko zagnieździło się w innej części układu rozrodczego kobiety niż w macicy. Najczęściej spotykana jest ekotopowa ciąża jajowodowa (to 99 proc. przypadków). Dochodzi wówczas do implantacji zapłodnionej komórki w jajowodzie, zarodek może się rozwijać w każdej części jajowodu. Rozróżnia się też ciążę jajnikową, jeśli jajeczko usadowi się i rozwija w jajniku lub na nim. Innym przypadkiem ciąży ektpowej jest ciąża brzuszna (otrzewnowa). Rozwija się ona w jamie otrzewnej lub na innym narządzie wewnętrznym. Dzieje się tak kiedy jajeczko znajduje się na samym końcu jajowodu, tuż przy strzępkach, i tam dojdzie do zapłodnienia, może oderwać się i wpaść między pętlę jelita, gdzie będzie się rozwijać. Ciąża pozamaciczna może też mieć postać szyjkową, kiedy zapłodnione jajeczko rozwija się poniżej ujścia wewnętrznego macicy, poza jej jamą. Statystycznie jedna ciąża pozamaciczna (ektopowa) przypada na każde 100 porodów. Najczęściej stwierdza się ją u kobiet w wieku pomiędzy 26 a 30 rokiem życia.
Przyczyny
Najczęstszą przyczyną ciąży ekotopowej są zmiany przerostowe po zapaleniu przydatków. Do takich zapaleń dochodzi kiedy wystawiamy na zimno wrażliwe okolice brzucha i pleców (zakładamy zbyt kuse bluzki, płytkie spodnie itp.) W efekcie stanów zapalnych tworzą się zrosty. Wnętrze jajowodu (którego średnica wynosi jedynie 4mm) zmniejsza się lub w ogóle przestaje być drożne i jajeczko nie może się przedostać do macicy. Zrosty mogą być skutkiem również operacji jajowodu albo torbieli jajnika, jak również wcześniej przebytej ciąży pozamacicznej. Groźne mogą się okazać też nie leczone różne infekcje bakteryjne. Drobnoustroje wędrujące po organizmie mogą dotrzeć także do przydatków i wywołać ich zapalenie. Takie zapalenie mogą wywołać np. bakterie paciorkowców, które najchętniej bytują się w zębach zajętych próchnicą. Na wystąpienie patologii ciąży jaką jest ciąża pozamaciczna mają też wpływ zmiany w jajowodach, powstałe np. w wyniku endometriozy (przerost śluzówki macicy, który utrudnia zajście w ciążę i prawidłowe zagnieżdżenie się jajeczka). Do wystąpienia ciąży pozamacicznej może też się przyczynić wadliwa budowa macicy czy jajowodu. Zdarza się, że jajowód jest zarośnięty, zwężony lub przyrośnięty do jajnika. Zdarza się że jajowód nie funkcjonuje tak jak powinien, np. nie wykonuje ruchów perystaltycznych ułatwiających przesunięcie jajeczka do macicy.
Jak wykryć ciążę pozamaciczną
Początkowo trudno odróżnić objawy ciąży ekotopowej od zapalenia jajowodu czy wyrostka robaczkowego. W ciąży (zarówno prawidłowej jak i patologicznej) czasem zdarzają się plamienia. Jeśli jednak plamieniom towarzyszy ból, wystąpienie ciąży pozamacicznej jest bardzo prawdopodobne. Ostry ból obejmujący jedną stronę brzucha, świadczy zwykle o pęknięciu ciąży pozamacicznej. Ból może promieniować nawet do barku i przepony. Krwotok wewnętrzny powoduje, że tętno jest przyśpieszone, ciśnienie krwi niskie, a skóra blada. Występuje też zwiększone pocenie się. Kiedy kobieta zgłasza się z takimi objawami, lekarz zleca oznaczenie stężenia gonadotropiny kosmówkowej (hCG) we krwi. Jej obecność świadczy o ciąży. Jeżeli w ciągu 48 godzin stężenie hCG we krwi nie wzrośnie o 66-100 proc., podejrzewa się ciążę pozamaciczną. Aby mieć 100 – procentową pewność, robi się przezpochwowe USG. Kiedy w macicy nie widać pęcherzyka ciążowego, diagnoza potwierdza się.
Co dalej
Ciąża ektpowa jest ciążą patologiczną i niestety należy ją usunąć gdyż zagraża zdrowiu i życiu kobiety. U niektórych kobiet ciąża pozamaciczna obumiera samoistnie i zostaje wchłonięta przez organizm. Najczęściej jednak ciąża ekotopowa jest stanem zagrożenia życia, bo może skończyć się krwotokiem wewnętrznym. Jeśli jest wykryta na początku, to można ją zniszczyć lekami. Ta metoda oszczędza jajowód i nie czyni szkód w organizmie kobiety. Niestety gdy ciąża pozamaciczna trwa około 7-8 tygodni, krwotok jest zazwyczaj obfity i kobiecie grozi wykrwawienie się. W takich sytuacjach dochodzi też do pęknięcia jajowodu, w którym rozwijała się ciąża, i musi on być usunięty. Wtedy konieczna jest operacja ratująca życie. Do niedawna był to zabieg polegający na przecięciu powłok brzusznych, teraz wykonuje się go laparoskopowo, więc powstające blizny są niewielkie. Po usunięciu ciąży pozamacicznej kobieta powinna być pod opieką ginekologa. Jeśli udało się zachować jajowód, pół roku po zabiegu trzeba sprawdzić jego drożność. Jeżeli jajowód został usunięty, kobiecie pozostają dwa jajniki i jeden jajowód, a płodność zostaje zachowana. Nie trzeba się też obawiać, że kolejne zapłodnienie zakończy się podobnie, w większości przypadków ciąża pozamaciczna przydarza się kobiecie raz w życiu.
